Kunststof onmisbaar in de bouw

De toepassing van kunststof in bouwproducten is cruciaal voor de energietransitie en het behalen van de klimaatdoelstellingen. Echter op het terrein van de circulaire economie moeten nog stappen worden gezet. Dit zijn de belangrijkste conclusies van de rondetafelbijeenkomst ‘Duurzaam bouwen’ op 7 november bij ICDuBo in Rotterdam.

Plastics Europe Nederland (PE NL) en de NRK organiseerden de bijeenkomst in het kader van Rethink Plastics. Dit programma biedt een passend tegengeluid op de vaak negatieve en ongenuanceerde berichten over de industrie. Zonder de problemen met plastics in het milieu onder stoelen of banken te steken, willen de initiatiefnemers laten zien dat kunststof een belangrijke rol speelt bij een groot aantal toepassingen in de maatschappij.

De bouw is bij uitstek een sector waar kunststof wordt toegepast. Uiteraard in kozijnen, maar ook in isolatiemateriaal, leidingsystemen, vloerverwarming, warmtepompen en andere installaties. Maar hoe belangrijk is de toepassing van kunststof precies? Kan een alternatief materiaal mogelijk hetzelfde doen? Om hierover meer duidelijkheid te krijgen, is in Rotterdam een exclusief gezelschap bijeengebracht van experts en stakeholders. Een drietal stellingen dient als prikkelende opmaat voor het gesprek, waaronder: ‘De energietransitie van steden en wijken is zonder het gebruik van kunststof niet mogelijk’. Hierover is het oordeel unaniem in het voordeel van kunststof. “In de discussie wordt te gemakkelijk vergeten dat er in bepaalde toepassingen om functionele redenen voor kunststof is gekozen”, zegt Roger Loop, directeur van BureauLeiding. “Je kunt er dingen mee doen op een schaal die met andere materialen vaak niet mogelijk is.” Volgens expert circulaire installaties Ruben Pelzers van kennisplatform TVVL is kunststof niet meer weg te denken uit de installatietechniek. Onderzoeker Tess Blom van de TU Delft vertelt dat het materiaal een belangrijke rol speelt bij de processen om woningen en gebouwen van energie te voorzien, zoals de conversie, opslag, isolatie en ventilatie. Ook duurzaam renoveren is niet mogelijk zonder kunststof, zegt productontwikkelaar Rolien Wisse van BAM Wonen. “Om integrale doelstellingen te halen met ons vanuit energetica ontworpen bouwconcept, is goede bescherming van de gebouwschil en installaties nodig. Met kunststof behalen en behouden we de bouwfysische kwaliteit en blijft de prijs scherp.”

“Je kunt er dingen mee doen op een schaal die met andere materialen vaak niet mogelijk is.”

Afval

Kunststof is een onmisbaar element in veel energiebesparende producten voor de bouw, zo veel is nu wel duidelijk. Maar dat is tegelijkertijd ook het verontrustende, vindt Vasco Da Silva, directeur van VSAP Architecten. “We kunnen niet zonder de specifieke eigenschappen. Folies bijvoorbeeld zijn essentieel voor het bouwfysisch functioneren van de spouw. Maar als kunststof echt zo hard nodig is, zullen we het ook steeds vaker toepassen. Het is een utopie om te denken dat je alles kunt inzamelen en verwerken. Het afvalprobleem wordt alleen maar groter, een deel zal in het milieu terechtkomen.”

Da Silva snijdt een probleem aan waar de industrie al lange tijd aan werkt. Met de grootschalige toepassing van energiebesparende bouwproducten neemt ook het belang toe van goede, toekomstbestendige end-of-life-oplossingen. In het ideale geval wordt de waardecirkel gesloten door materiaal te hergebruiken, of te recyclen tot nieuwe grondstof voor precies hetzelfde product. “Dat is in onze branche vooralsnog niet mogelijk”, zegt Martin Bos, bestuurslid van Vekudak. “Neem oude dakbanen. Dit materiaal is alleen chemisch te scheiden tot grondstof voor andere producten, dus niet voor nieuwe dakbanen. Bovendien is de chemische verwerking een omslachtig en kostbaar proces.”

Wat nu in bouwprojecten wordt verwerkt, zal in veel gevallen pas over decennia vrijkomen. “Vergeet niet dat de wereld er dan heel anders uitziet”, zegt André Meester, directeur van de Nederlandse Vereniging van Polyurethaan Hardschuim-fabrikanten (NVPU). “Goede technieken om bouwmaterialen te scheiden en te recyclen zijn er nu al. Deze technieken worden naar verwachting steeds beter. Ook het hergebruik van materialen zal op een hoger niveau komen. Ik ben er niet angstig voor dat we dit gaan oplossen.” Ook Bos is hoopvol over de toekomst. “Ik verwacht dat producenten in de toekomst betere mogelijkheden hebben om producten terug te halen en er vervolgens iets moois mee te doen.”

“Ik verwacht dat producenten in de toekomst betere mogelijkheden hebben om producten terug te halen en er vervolgens iets moois mee te doen.”

Supermateriaal

“Vijftig jaar gebruiken, terughalen en nog eens vijftig jaar gebruiken”, schetst sales manager Ahsen Sezer van Shin-Etsu de gewenste situatie voor bouwproducten met kunststof. Hij erkent dat producten soms zo complex zijn samengesteld, dat recycling niet eenvoudig is. “Kunststof is supermateriaal, maar als maatschappij gaan we er nog niet goed mee om. We zullen het duurzaam gebruik moeten verbeteren.”

Daar is PE NL-directeur Theo Stijnen het mee eens. “De bouw gebruikt relatief veel gerecycled materiaal. Maar de circulariteit is nog niet waar het moet zijn. De prestaties van kunststof in bouwproducten zijn uniek. Nu moet ook de laatste stap worden gezet.”

“Vijftig jaar gebruiken, terughalen en nog eens vijftig jaar gebruiken”

ICDuBo

De bijeenkomst ‘Duurzaam bouwen’ vond plaats bij Het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen (ICDuBo) in Rotterdam. Deelnemers werden rondgeleid door de showroom van 2500 m2 waar fabrikanten hun duurzame oplossingen etaleren.

Het centrum is gratis toegankelijk van ma t/m vrij van 9 tot 17 uur. Kijk voor meer informatie op icdubo