Infuuszak wordt tuinslang

Mede door de enorme stroom aan medisch afval is de ziekenhuiszorg verantwoordelijk voor zo’n 7 procent van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Met het ‘Bloody Serious-project’ slaan het Flevoziekenhuis en Vinylrecycling de handen ineen om zoveel mogelijk van dit afval te recyclen. “Vernietigen is écht geen optie meer”, zegt Kimm Besselsen van het recyclingbedrijf uit Lelystad. 

 

In de sorteerruimte van het Flevoziekenhuis gaan de schuifdeuren open en dicht als zorgmedewerkers hun karretjes vol afvalzakken naar binnen rijden. In die zakken zit tamelijk onschuldig restafval: medische disposables zoals beademingsmaskers, urine- en infuuszakken en de bijbehorende slangetjes. Het gecontamineerde specifiek ziekenhuisafval (SZA) zoals verbandmiddelen, afval van het lab en de operatiekamers en bloederig menselijk weefsel moet conform de strenge regelgeving al op de afdelingen in speciale medisch-afvalvaten worden verpakt. “Ongelooflijk wat we hier dagelijks afvoeren”, zucht de boomlange teamleider logistiek Brian Ketzer terwijl hij een medisch-afvalvat in de handen pakt. “Kijk, als zo’n vat vol is plaatsen we die in een aparte cassette buiten op het terrein. Laag op laag om de veiligheid van het zorgpersoneel en de afvalverwerkers te garanderen. Maar je schrikt als je ziet hoeveel van die vaten er dagelijks doorheen gaan. Vooral tijdens corona was dat gigantisch. En tja, de vaten zijn dan wel gemaakt van gerecycled kunststof, maar ze gaan met cassettes en al de verbranding in.”

Transparante pvc-zakken

Binnenkort heeft Vinylrecycling met zijn Bloody Serious-lijn een nieuwe methode om het medische afval te recyclen. Na de installatie kan het bedrijf in eerste instantie de disposables met een hoog percentage pvc verwerken. In het Flevoziekenhuis wordt binnenkort een speciaal apparaat geplaatst waarmee deze veilig vacuüm gezogen in dikke transparante pvc-zakken kunnen worden verpakt. De zakken gaan vervolgens in klikdichte rolcontainers naar Lelystad waar ze worden vermalen. Het materiaal wordt gewassen, gedroogd, geschredderd en verwerkt tot transparante pvc-korrels, geschikt voor toepassingen buitenshuis. “Het recyclaat kan altijd kleine hoeveelheden DEHP-weekmaker bevatten, omdat we nog niet van alle producenten een uitgebreide Technical Data Sheet hebben ontvangen”, zegt operationeel manager Kimm Besselsen, die namens Vinylrecycling de kar trekt van het project. “Vanwege de strenge Europese REACH-wetgeving mag het recyclaat dus niet worden verwerkt in toepassingen voor binnen. Maar onder de grenswaarde voor die weekmaker kan de grondstof wel degelijk in buitenapplicaties worden toegepast, zoals tuinslangen.”

Kimm Besselsen (links) van Vinylrecycling en Gerdisja van Breemen van het Flevoziekenhuis slaan de handen ineen om zoveel mogelijk medisch afval te recyclen. 

Recycling specifiek ziekenhuisafval

Zodra de Bloody Serious-lijn operationeel is, dan wil Vinylrecycling met een uitbreiding van de lijn ook het SZA verwerken. “We beginnen met pvc omdat daar onze expertise ligt”, zegt Besselsen. “Maar onze missie is om in Lelystad een complete oplossing te verzorgen. Een uniek one-stop-shop waar op één plek het specifiek ziekenhuisafval, infectieus en non-infectieus, wordt verwerkt tot nieuwe grondstof. Dat betekent veel CO2-winst en een grote kostenbesparing voor de zorg. Ook het SZA kan straks namelijk kostenefficiënt met de vacuümzuiger in pvc-zakken worden verpakt, dus niet meer in de dure vaten en cassettes. We hebben de recyclinglijn zelfstandig gefinancierd, maar we hebben wel de ambitie om in de nabije toekomst een polymeersorteerlijn en een Ecosteryl aan de lijn toe te voegen, om ook het SZA te kunnen verwerken.”

“Zet de stap terug naar pvc”

Met de Bloody Serious-lijn kunnen nog niet álle disposables uit de zorg worden verwerkt. De schoen wringt vooral bij de artikelen die zijn gemaakt van verschillende laagjes kunststof, ofwel laminaten. Deze zijn weliswaar vrij van weekmakers en door de ziekenhuizen lange tijd beschouwd als een ‘gezond’ alternatief voor pvc, maar zijn door de verschillende smelttemperaturen van al die laagjes onmogelijk te recyclen. Verbranden is dan de enige mogelijkheid, maar dat leidt tot de enorme CO2-uitstoot waar de ziekenhuiszorg juist zo graag van af wil. Besselsen doet daarom een oproep naar de producenten. “Ga terug van laminaten naar pvc met de juiste weekmaker. Tegenwoordig zijn er heel goede weekmakers die niet schadelijk zijn voor de gezondheid. Zet je als producent de stap terug, dan respecteer je de Europese Green Deal, want we kunnen de disposables met onze nieuwe recyclinglijn verwerken. En je respecteert ook REACH, want er wordt een weekmaker gebruikt die niet verboden is en het recyclaat zelfs geschikt maakt voor veel méér toepassingen dan alleen een tuinslang.”

Nieuwe inkoopstrategie

Door de samenwerking met Vinylrecycling is dat besef ook doorgedrongen bij het Flevoziekenhuis. Het wil al tijdens de inkoop zorgen voor goed te recyclen materialen: artikelen die bestaan uit één kunststofsoort en dus geen laminaten. “Voorheen was onze core business dat de zorg zijn werk kan doen en er voldoende medische artikelen op de plank liggen, tegen de beste prijs-kwaliteitsverhouding”, zegt senior inkoper Gerdisja van Breemen. “Mede door de mogelijkheid die op de markt aanwezig is om het medische afval te verwerken, kijken we daar nu heel anders tegenaan. Nu willen we alleen nog maar grondstoffen inkopen, materialen die goed te recyclen zijn. Die strategie sluit aan bij onze focus op duurzaamheid. Ons doel is om het medische afval in 2025 met 50 procent te verminderen, door scheiden en hergebruik van grondstoffen.”

“Vernietigen is geen optie meer”

Met een inkoopstrategie gericht op circulariteit kan volgens Besselsen de druk op de producenten worden opgevoerd. “We willen een beweging in gang zetten en samen met de ziekenhuizen de producenten uitdagen om met alternatieven te komen. Ik wil dat iedereen denkt: potverdorie, vernietigen is écht geen optie meer! We moeten dus niet langer kopen om te verbranden, maar om te verwérken. Is het materiaal aan de voorkant zuiver, dan weet je dat het aan het eind van het proces ook zo is.” Ze is momenteel in gesprek met veel andere ziekenhuizen, afvalverwerkers en -regisseurs. “We zijn de eerste in Nederland die dit doen en de eerste in Europa die een recyclinglijn bouwen waar decontaminatie en restafval tegelijkertijd samenkomen. Er is nu al veel interesse, dus dit kan zomaar groot worden. Als we alles hebben lopen en de hele procedure eromheen is uitgekristalliseerd, dan kunnen we de recyclinglijn elders in Europa ook gaan optuigen.” Van Breemen vindt het positief dat de eerste stap is gezet. “Het liefst zouden we natuurlijk helemaal circulair worden. Maar het is winst dat we nu al iets kunnen doen dat heel veel nieuwe grondstof oplevert. Uiteindelijk moet toch iemand beginnen? In de toekomst zullen we in de keten goed het gesprek moeten blijven voeren om die verandering door te zetten.”

(Bron: Kunststof Magazine/NRK)